Założenie miasta

Założenie miasta rzadko kiedy można udokumentować. Informacje założycielskie można znaleźć jedynie w bardzo starych źródłach albo dokumentach. Podobnie jest również z powstaniem miasta Unruhstadt.

Najstarsze wpisy nazwisk rzemieślników osiedleńców znaleźć można w księdze Związku Sukienników w Kargowej z roku 1653. Te wpisy świadczą o tym, że w owym roku żyli już w nowym mieście osiedleńcy. Christoph von Unruh w 1648r. brał udział w rozmowach pokojowych kończących Wojnę 30-letnią i należy przypuszczać, że zaraz po swoim powrocie, rozpoczął realizację projektu założenia miasta. Najprawdopodobniej podczas rozmów pokojowych w Münster (Niemcy) prowadził już rozmowy z prześladowanymi protestantami i w ten sposób powstał w nim zamiar- poprzez osiedlenie w sąsiedztwie swoich współwyznawców – podniesienia gospodarczej wartości swojego majątku Karge.

Wojna 30-letnia również w Polsce pozostawiła swoje ślady. Polska przez długi czas traktowała sprawy wyznaniowe, bardzo tolerancyjnie, ale kontrreformacja dotarła również i tu. Wśród polskiej arystokracji było wiele grup wyznaniowych. Jedna z nich, protestancka, wywalczyła sobie edykty gwarantujące jej wolność religijną. Edykty te wyszły również na dobre uciekinierom z powodu prześladowań religijnych. Przyjmowanie azylantów przysporzyło krajowi duże korzyści jako, że byli to dobrze wyszkoleni rzemieślnicy i kupcy. Tacy ludzie potrzebni wtedy byli każdemu krajowi. Prusy poszły w ślady Polski i za czasów Wielkiego Księcia Elektora Fryderyka Wilhelma przyjęły prześladowanych francuskich hugenotów a później śląskich i salzburskich protestantów. Również „stary Fritz” przyjął prześladowanych za wiarę. Wyraził się podobno tak „A jeżeli Turcy chcą przyjść, wybudujemy im meczety”. Określając stosunek Polski i Prus do prześladowanych za wiarę, można uznać oba kraje za postępowe.

Pierwszych współwyznawców przyjął Christoph von Unruh już w 1650 roku a postępujący rozwój miasta spowodował, iż uznał on, że nowa wspólnota dla dobrego funkcjonowania potrzebuje pewnych wytycznych. Chodziło tu nie tyle o ustawy, ale raczej o praktyczne wskazówki, które ustalone według starego magdeburskiego prawa, miały być uzupełnieniem zarządzeń miasta.

Oryginał znajdował się w 1901r. w poznańskim archiwum miejskim, a odpis nowszej daty w starej kronice kościelnej Unruhstadt. Następny odpis sporządzony przez wikarego Fechnera ukazał się 30.09.1935 r. w „Unruhstädter Zeitung ” (Gazeta Kargowska).

Stefan Petriuk

e-mail: Petriuk@t-online.de

wyciąg z książki “Unrugowa i Kargowa”